चर्चित फोटो पत्रकार अनिल रञ्जितको ‘रेजिस्ट्यान्स अफ खोना (खोकना) दि स्ट्रगल अगेन्स्ट ल्यान्ड इन्क्रोचमेन्ट’ बहुभाषिक पुस्तक सार्वजनिक भएकाे छ । गत शुक्रबार सार्वजनिक गरिएकाे कार्यक्रममा ललितपुर महानगरापलिकाका मेयर चिरिबाबु महर्जनकाे प्रमुख आतिथ्यतामा पुस्तकको विमोचन गरिएकाे थियाे । पाटन सङ्ग्रहालमा लोकार्पण गरिएको पुस्तक नेपाली, नेपाल भाषा र अङ्ग्रेजी गरी तीन भाषामा लेखिएको छ ।
अमेरिकाका मेरिल्यान्डमा कर्मभूमि बनाएका रञ्जितको यो पहिलो कृति हाे । मेयर महर्जनले सम्पदाप्रेमीहरुका लागि यो पुस्तक अमूल्य दस्तावेज रहेकाे जानकारी गराए । मेयर महर्जनले खोकनासहित बुंगमति र सुनाकोठीलाई सांस्कृतिक नगर घोषणा गर्न प्रस्ताव गरिसकेको जानकारी समेत दिए । यसका साथै सम्पदा सम्बन्धमा ललितपुर महानगरपालिकाले जिरो टोलरेन्सको नीति अपनाएको धारणा राखे । खाेना (खोकना) काठमाडौं उपत्यकाको धार्मिक, एैतिहासिक तथा सांस्कृतिक रुपमा समृद्ध नेवार बस्ति हाे ।
यद्यपि अहिले खोकनाबासी अझै पनि आफ्नो सांस्कृतिक धरोहरलाई बचाउन सङघर्षरत छन् । यो ऐतिहासिक ठाउँलाई काठमाडौं–तराई एक्सप्रेसवे (फास्ट ट्रयाक) जस्ता परियोजनाले पनि गम्भीर प्रभाव पारेको छ । लेखक रञ्जितले खोकनाका यिनै विविध विषयलाई लिएर करीब पाँच वर्षको अध्ययनपछि यो पुस्तक तयार पारेका हुन् । रञ्जितका अनुसार यस पुस्तकमा खोनाको सांस्कृतिक पक्षलाई मात्र नभई ‘दमन’ र ‘हाखः’ जस्ता सामुदायिक आन्दोलन र असार २० धान रोपाईँ प्रतीकात्मक विरोध जस्ता विरोध प्रदर्शनको घटनालाई पनि उजागर गर्ने प्रयास गरिएको छ ।
लेखकद्वय रन्जितले खोकनाको पहिचान सिंगाे आदिबासी पहिचान भएकाले अहिले शहरी अतिक्रमण, कृष्ण ह्रास, सिकाली पर्वमा सहभागिता, आफ्नो भूमिको दोहनविरुद्धको विरोध प्रदर्शनलाई साे पुस्तकमा समावेश गरिएकाे छ । कार्यक्रममा वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेसन नेपाल च्याप्टरका अध्यक्ष सुरेन्द्रभक्त श्रेष्ठले नेपालमा आदिवासी नेवार समुदायले भोगेका व्यापक समस्याबारे जनचेतना जगाउने प्रयास गरिएकाे जनाए।
